Học hỏi các bí quyết dạy con cách tự lập
Rèn luyện tính tự lập cho con ngay từ khi còn nhỏ là một bí quyết quan trọng trong quá trình dạy con ngoan của những ai làm cha, làm mẹ. Bởi tự lập là nền tảng của nhiều phẩm chất tốt sau này, kích thích lòng ham học hỏi, ưa khám phá, tính kỷ luật, tinh thần không ngại khó khăn, khả năng sáng tạo và tư duy logic cho trẻ.
Kích thích trẻ tự suy nghĩ
Nên để cho trẻ tự tìm cách giải quyết vấn đề, điều này đòi hỏi cha mẹ phải kiên nhẫn. Gợi ý bé bằng các câu hỏi “Con thích như thế nào?”, “Theo con mình cất con búp bê này ở đâu được?”, “Làm sao bỏ được chiếc bút vào hộp đây?”…. để kích thích khả năng tự tư duy của bé.
Nếu trẻ thích tự xúc ăn, tự làm đồ chơi, tự đi ngủ thì càng tốt, không nên quá lo sợ trẻ không làm được, cứ để bé thử. Tuy nhiên, để bé tự làm không phải là bỏ mặc mà cha mẹ cần luôn ở bên cạnh để hỗ trợ tinh thần và có những gợi ý khi cần thiết.
Giao việc cho trẻ
Nghĩa là khuyến khích và cho trẻ thử làm những việc vừa sức. Chẳng hạn tự đi lấy nước, tự dọn dẹp đồ chơi,tự lau mặt… Đừng làm thay con tất cả mọi việc.
Nếu có thể hãy sắp xếp một “công việc” cụ thể cho bé. Ví dụ khi chuẩn bị ăn, bé sẽ phải tự lấy muỗng, khi đi tắm, bé phải tự chọn và lấy quần áo, …dần dần trẻ nhận ra mình có thể tự làm nhiều việc và sẽ rất hào hứng với điều đó.
Tách xa sự bảo hộ
Trẻ nhỏ có xu hướng dựa dẫm vào mẹ đầu tiên, sau đó là đến cha, ông bà, người thân… Vì vậy để trẻ biết tự lập, người thân cần chiến thắng mong muốn ôm ấp, chăm bẵm con mình từ A đến Z. Tránh bế bé nhiều trong ngày mà hãy để bé nằm chơi trên giường rồi ngồi hoặc nằm bên cạnh chơi cùng bé, ru ngủ bằng cách vỗ nhẹ ít lần rồi để bé tự ngủ, không nên bế bé đi qua lại, nựng nịu quá nhiều.
Từ khi bé còn nhỏ, việc đầu tiên của bé là chơi và ăn. Trong hai việc đó cha mẹ có thể dạy con vô vàn những kỹ năng tự lập. Chính từ những việc nhỏ đó thôi, khi lớn lên trẻ sẽ biết tự tìm và làm khi chúng có nhu cầu.
Hãy cho bé tự xúc ăn từ khi bé có thể cầm thìa, bé tự ăn hoa quả mà bé thích, tự ăn những món ăn bé thích (chấp nhận việc bé dây bẩn ra quần áo). Mẹ có thể ngồi cạnh, động viên và hướng dẫn trẻ cách ăn, cách sử dụng đồ ăn một cách đúng đắn.
Với những việc vệ sinh cá nhân, từ nhỏ hãy hướng dẫn dẫn trẻ đi vệ sinh vào bô, đúng nơi quy định (mặc dù những việc đó cha mẹ vẫn giúp đỡ). Khi trẻ làm việc gì đó, bạn hãy nói với con rằng: “Lần sau con muốn đi vệ sinh thì hãy đi vào đây”, lâu dần những việc đó sẽ trở thành thói quen, trẻ sẽ không còn sợ hãi khi không có người lớn làm cùng.
Lớn thêm chút nữa, trẻ khoảng 2 tuổi, hãy cho con tự đánh răng, tự mặc quần áo mặc dù những việc đó chưa thành thạo nhưng cùng với sự giúp đỡ của cha mẹ con sẽ làm tốt trong một thời gian ngắn thôi.
Cho trẻ tham gia nhiều hoạt động
Dù trẻ đã đi học hay chưa,cha mẹ cũng nên thường xuyên cho trẻ tham gia hoạt động cộng đồng. Chẳng hạn như biểu diễn văn nghệ, đi đến các lễ hội, tham gia trò chơi cùng bạn bè,… Hãy duy trì các hoạt động ngoại khóa, cộng đồng để rèn luyện sự tự tin, mạnh dạn ngay từ lúc còn nhỏ cho bé.
Khen ngợi và cổ vũ
Thường xuyên khen ngợi, khích lệ khi bé làm tốt việc cần làm. Bé bú ngoan, ngủ ngoan, chơi trò chơi giỏi,…hãy tỏ thái độ tán thưởng nhiệt tình để khơi gợi lòng tự tin cho con trẻ. Ngoài ra mẹ hãy cám ơn bé khi bé giúp đem cho mẹ chiếc khăn, giúp mẹ dọn dẹp đồ chơi.
Song song với điều này là tránh thái độ chê bai, chọc ghẹo khi bé làm không được hoặc làm hỏng việc. Hãy hỏi bé thích gì, ghét gì, muốn gì, khi bé có thể noi ra ý riêng của bản thân, đó là nền tảng cho tính độc lập và tự tin.
Lưu ý khi rèn luyện sự tự lập cho trẻ
Trẻ nhận càng nhiều thì sẽ càng ít biết quý trọng. Trẻ con rất hay đòi hỏi và tìm mọi cách để đạt được mục đích của mình. Nếu cha mẹ không xem xét kĩ mà vội vàng đáp ứng yêu cầu của con, trẻ sẽ cảm thấy những yêu cầu của mình dễ dàng đạt được và không biết quý trọng. Do vậy, trong những trường hợp trẻ yêu cầu sự giúp đỡ của cha mẹ, cha mẹ nên xem xét điều đó có quá khả năng của trẻ hay không. Nếu trẻ có thể làm được cha mẹ nên khuyến khích để trẻ tự làm. Nếu cha mẹ giúp trẻ thì nên giải thích cho trẻ hiểu cách làm để lần sau trẻ có thể tự làm được.
Giống như măng tre phải tự tách từng lớp vỏ để vươn mình trưởng thành thì những đứa trẻ muốn tự lập cũng nên tách dần khỏi vòng tay cha mẹ. Đôi khi “tàn nhẫn” cũng chính là yêu thương, là cách để giúp trẻ trưởng thành, tự lập hơn. Chúng ta từng nghe ở đâu đó rằng: những đứa trẻ tự lập cũng là những đứa trẻ hạnh phúc và dễ thành công hơn trong cuộc sống.
