Trầm cảm sau khi sinh nguyên nhân và cách phòng tránh

Trầm cảm sau khi sinh con là gì? Một hiện tượng có thể đã có nhưng chưa được biết đến.

Định nghĩa: trầm cảm sau sinh( TCSS) là 1 hiện tượng liên quan đến suy nghĩ và cảm giác của người mẹ như mệt mỏi, lo lắng, buồn chán xuất hiện sau khi sinh con. Những phụ nữ mắc bệnh này thường có suy nghĩ bản thân mình là người mẹ xấu và hay ở trạng thái con mình sẽ là người bị hại

Mức độ bệnh: có thể nhẹ, vừa hoặc nặng, có thể tạm thời hoặc kéo dài. Bệnh có thể điều trị và dự phòng trong một số trường hợp.

  • Những tác động của TCSS đến sức khoẻ:

Người mẹ

  • Cơ thể sút cân, thiếu dinh dưỡng, suy nhược thần kinh, hoang tưởng, có hành vi nguy hiểm.

Người thân

  • Nhẹ: không chăm sóc tốt( chồng và con,…) dẫn đến gia đình không còn ấm êm hạnh phúc
  • Nặng: người bệnh thường có ý nghĩ hay hành vi tự tử (41.2%). Một số khác có thể bị rối loạn tâm thần, luôn có cảm giác mình sắp bị hại nên tìm cách trả thù hay đối phó, nghĩ con mình bị ma quỷ nhập nên tìm cách trừ tà, gây nguy hiểm đến tính mạng của bé, nguy hiểm hơn có thể mang dao đâm người thân

Nguyên nhân bệnh TCSS

  • Nội tiết trong cơ thể thay đổi: sau khi sinh con lượng estrogen và progestrogen trong cơ thể người mẹ giảm đột ngột đồng thời hormones tuyến giáp cũng giảm sẽ gây ra cảm giác mệt mỏi và trầm cảm 1 cách nhanh chóng .Chưa nói đến lượng máu, huyết áp, hệ miễn dịch và chuyển hóa cũng thay đổi theo làm người mẹ dễ thay đổi cảm xúc và rất mệt mỏi.
  • Gia đình không hoà hợp, xung đột, mâu thuẫn, lo nghĩ về tiền bạc, chi tiêu trong cuộc sống mà không có sự giúp đỡ của người thân
  • Việc chăm sóc bé gặp khó khăn làm cho mẹ cảm thấy căng thẳng, không ngủ được, lo lắng, suy nghĩ gây nên mất đi sự cảm nhận về cuộc sống và không kiểm soát được bản thân
  • Một nguyên nhân nữa có thể gây TCSS cao là người trong gia đình mắc đã mắc bệnh trầm cảm( bố, mẹ, anh, chị,…)

Những đối tượng dễ mắc bệnh TCSS

  • Đã từng bị TCSS(50%), từng bị trầm cảm ngoài thai kỳ( 25%), đang bị trầm cảm lúc mang thai mà không dùng thuốc trầm cảm nữa (68%) và dùng thuốc tiếp tục(25%)
  • Những người bị bệnh tật, hiếm muộn, thất nghiệp gây căng thẳng trong thời gian trước đó mà không có sự hỗ trợ về mặt tình cảm của chồng hoặc người thân
  • Bất hoà với mẹ chồng hoặc chồng
  • Có thai ngoài dự định, không mong muốn, thai kỳ gặp biến chứng như sẩy thai, lưu thai
  • Bệnh dễ xuất hiện ở người có con đầu lòng tuy nhiên vẫn có thể xảy ra ở những lần sinh tiếp theo

Cách nhận biết TCSS

  • Cơ thể suy nhược: xuất hiện những cảm giác không tìm được nguyên nhân như đau khổ, mất hy vọng ngày càng nhiều sau khi sinh con hoặc có thể cả ngày khóc lóc không lý do cụ thể. Có những lúc cảm thấy bản thân mình bị chồng bỏ rơi, gia đình và bạn bè không quan tâm đến. Sẽ dẫn đến tình trạng cơ thể mệt mỏi triền miên, không thích làm việc nhà, không muốn tắm rửa, sửa soạn, làm đẹp.
  • Lo lắng: những bà mẹ có sức khoẻ kém thường có nhiều mối lo về sức khỏe của mình. Có thể do bác sĩ không tìm thấy nguyên nhân khi họ bị đau dữ dội ở đâu đó( đầu, cổ, lưng, ngực, tim,…), bị stress do thường xuyên vì than phiền về sức khoẻ quá nhiều. Cảm thấy căng thẳng và thiếu tự tin khi ra khỏi nhà.
  • Hoảng hốt: đối với những tình huống xảy ra hằng ngày người mẹ có thể bị hoảng hốt khó giữ bình tĩnh
  • Căng thẳng: thường đi chung với trầm cảm. Việc thư giãn là 1 điều khó khăn đối với họ dù có uống thuốc an thần cũng không giải quyết được
  • Bị ám ảnh bởi 1 cảm giác nào đó( về 1 người, 1 hoạt động cụ thể hoặc 1 tình huống nào đó). Có cảm giác tội lỗi vì nghĩ rằng mình là nguy cơ gây hại cho các thành viên trong gia đình đặc biệt là bé mà không tìm được nguyên nhân
  • Mất tập trung: khó tập trung đọc sách, xem ti vi hay trò chuyện bình thường. Cảm thấy trí nhớ rất kém, suy nghĩ lung tung không sắp xếp được. Có thể ngồi đó không làm gì và nghĩ rằng mình rất tồi tệ.
  • Rối loạn giấc ngủ: bệnh nhân thường rất khó ngủ có thể thao thức đến gần sáng, hoặc không ngủ được. Vài người ngủ không liên tục, hay bị thức giấc vào giữa đêm, thỉnh thoảng gặp ác mộng và không thể ngủ lại được.
  • Tình dục: 1 thời gian nhất định bệnh nhân sẽ bị mất hứng thú về tình dục. Nó sẽ trở lại khi bệnh nhân hết trầm cảm. Các ông bố nên kiên nhẫn và cố gắng an ủi vợ hồi phục khỏi TCSS và tạo cho các mẹ cảm giác được quan tâm như chạm nhẹ, ôm ấp và vuốt ve,…

Điều trị bệnh trầm cảm sau sinh

Điều trị bằng tình cảm:

  • Gia đình và bạn bè phải luôn luôn ở bên cạnh để theo dõi quá trình điều trị của bệnh nhân nếu thuốc điều trị không thích hợp cần tiếp sức hỗ trợ tinh thần cho người bệnh hoặc yêu cầu bác sĩ đổi đơn thuốc có như vậy người mẹ mới phục hồi bệnh 1 cách nhanh chóng. Không được làm phiền bệnh nhân và xem người bệnh như người bình thường
  • Người bệnh mệt thì nghỉ ngơi còn lúc khoẻ thì cho bệnh nhân làm những điều mình thích, lúc nào cũng ở bên cạnh động viên, chăm sóc vì người bệnh không thích sự cô độc dù bận thế nào cũng phải cố gắng sắp xếp. Đặc biệt là người bệnh nhân tin tưởng càng tốt.

Điều trị bằng thuốc

  • Khi gặp những dấu hiệu TCSS người mẹ cần đến bác sĩ trong thời gian sớm nhất hoặc mời bác sĩ về nhà nếu không đi được.
  • Nói cho bác sĩ nghe tất cả về tình trạng của bản thân, bày tỏ những vấn đề làm mình khó chịu để bác sĩ dễ dàng chẩn đoán chính xác về bệnh hơn.
  • Khi dùng thuốc bác sĩ kê đơn mà không thấy giảm thì nên yêu cầu đổi thuốc hoặc trình bày để bác sĩ có hướng giải quyết tốt hơn
  • Song song với việc điều trị bằng thuốc cần ăn uống đủ chất, cung cấp chất dinh dưỡng, cung cấp thêm Vitamin cho cơ thể( nếu cần).
  • Nếu bệnh nhân chịu thuốc thì nên theo luôn quá trình điều trị vì TCSS cần có 1 khoảng thời gian lâu dài để điều trị hoàn toàn. Mặt khác, sau khi ngưng thuốc mà bị lại thì nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn thêm

Vai trò của bản thân

  • Bản thân người bệnh đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong suốt quá trình, bạn cần có lòng tin là mình sẽ tốt hơn, kiên nhẫn và nhận thức được là bạn sẽ chóng khỏi bệnh. Suy nghĩ tích cực, thư giãn và quên đi bệnh
  • Không để cơ thể mệt mỏi làm bệnh nặng hơn. Không được thức khuya và không cho con bú. Ăn uống đủ chất, ăn nhiều trái cây và rau quả. Uống đa sinh tố mỗi ngày. Không ép bản thân làm điều mình không thích.

Dự phòng

  • Động viên, gần gũi và chia sẻ với thai phụ về cuộc chuyển dạ và chăm sóc bé sau sinh
  • Hướng dẫn thai phụ về việc nuôi con bằng sữa mẹ
  • Dùng Progresterone liều cao cho sản phụ sau sanh bằng cách tiêm liều giảm dần trong 8 ngày. Sau đó người mẹ dùng vòng Progresterone cho đến khi có kinh nguyệt trở lại.
  • Dùng thuốc chống trầm cảm trong 3 tuần cuối của thai kì. Nhiều bác sĩ cảm thấy nguy hiểm khi dùng thuốc này đối với phụ nữ có thai. Nhưng một số lại thấy lợi ích của người mẹ quan trọng hơn.

Trả lời